ایکس ­ری چیست؟

در این نوشتار بطور مختصر با دستگاه ایکس ­ری آشنا خواهید ­شد و ساختار و اجزا تشکیل دهنده آن را خواهید شناخت و یاد خواهید گرفت که چه کارهای با این دستگاه انجام می­پذیرد و همچنین با کاربرد آن در مکان­ها، فضا­ها و موقعیت های مختلف آشنا خواهید شد.

ساختار دستگاه ایکس ­ری

دستگاه­ های ایکس ­ری، از قسمت های سخت­افزاری تونل تصویر برداری، نوار نقاله، ژنراتور یا همان شتاب­ دهنده، سنسور های آشکارکننده و پنل کاربری تشکیل می­شوند. همچنین به همراه این تجهیزات رایانه­ای نیز که دارای نرم افزاری ویژه برای مدیریت تصاویر است در کنار آنها نصب می­شود. حالا می­خواهم قسمت های این دستگاه را توضیح بدهم.

انواع دستگاه های ایکس ­ری بر اساس نوع ورودی

1_ تونل تصویر برداری:

به سطح مقطعی گفته می­شود که انسان، کالا و یا وسیله نقلیه از داخل آن عبور می­کند و تصویربرداری از آن انجام می­شود.

2_ نوار نقاله:

به سطحی گفته می­شود که کالا و یا بار بر روی آن قرار گرفته و جهت تصویربرداری از داخل ایکس ­ری عبور داده می­شود. در دستگاه­های بزرگ که جهت تصویربرداری از بارهای بزرگ و پالت بکار گرفته می­شوند و بجای نوار نقاله از نوعی غلتک های مخصوص استفاده می­شود.

3_ ژنراتور (شتاب دهنده):

شتاب دهنده های ایکس ­ری ، اشعه تابشی را به سمت بالا و با زاویه 90 درجه و در داخل تونل تصویربرداری می تابانند. بیشتر شتاب دهنده هایی که در این دستگاه ها مورد استفاده قرار می­گیرند، از لامپ های ایکس ­ری با قدرت تابشی 140، 160 و یا 180 کیلوولتی استفاده می­کنند ولی در سیستم های بزرگتر این لامپ ها تا 200 و یا 400 کیلوولتی نیز می­رسد که میزان ولتاژ این لامپ ها در دستگاه تابعی از میزان چگالی جسم و دهانه تونل دستگاه است.

محل قرار گیری ژنراتور در دستگاه

4_ سنسور های آشکارکننده:

مجموعه تمام سنسورهای آشکار کننده از جمع سنسور های که شامل دیودهای هستند تشکیل می­شوند. این دیود ها بصورت L  شکل جهت محاسبه انرژی عبوری از کالا و یا جنسی از داخل تونل مورد استفاده قرار می­گیرند و همین دیود ها از پرتو یا اشعه X که یک نوع تشعشع الکترومغناطیسی است که از بسته‌های پر از انرژی، به نام فوتون تشکیل شده است بوجود می­آیند.

5_ پنل کاربری:

توسط این پنل کاربر دستگاه می تواند تنظیمات را اعمال و عملیات مربوط به دستگاه را هدایت کند. این پنل می­تواند جهت شروع و یا خاتمه بازرسی و همچنین جهت شناسائی بهتر کالا­های مشکوک توسط اپراتور دستگاه مورد استفاده قرار بگیرد.

6_ رایانه پیشرفته:

نوع و مشخصات این رایانه بسیار مهم است زیرا تمام پردازش های این رایانه صنعتی و پیشرفته با داشتن سخت افزار های بسیار قوی و نرم­افزار های مخصوص درون خود انجام می­پذیرد. زیرا اگر قدرت سخت افزاری این رایانه کم باشد تصاویر بدون کیفیتی را ارائه می دهد.

رنگ ها در ایکس ­ری

رنگ تصویر نمایش داده شده در تصاویر رنگی اسکن دستگاه ایکس ری، بستگی به چگالی مواد و نوع ماده دارد. این دستگاه در تصاویر خود توانایی نشان دادن شش رنگ را دارد. مواد آلی مانند کاغذ، لباس و بسیاری از مواد منفجره به رنگ نارنجی نمایش داده می شوند. مواد مخلوط مانند آلومینیوم به رنگ سبز نمایش داده می شوند. مواد معدنی مانند مس به رنگ آبی و مواد غیر قابل نفوذ به رنگ سیاه و سفید نمایش داده می شوند و در برخی از دستگاه ها، این موارد به رنگ قرمز نمایش داده می­شوند. شدت رنگ ها به چگالی و ضخامت ماده بستگی دارد.

تصاویر سه رنگ و شش رنگ دستگاه

کاربرد دستگاه ایکس ­ری

در این مطلب به صورت کامل انواع، کاربرد و ساختار دستگاه ایکس ری مواد مخدر و سلاح را مورد بررسی قرار دادیم. لازم به ذکر است این دستگاه در بسیاری از ارگان ها و مکان های مختلف مثل گمرک ها، فرودگاه ها، مرزها و همچنین در سازمان های کنترل کیفیت مواد غذایی و حوزه سلامت مثل رادیولوژی و دندانپزشکی کاربرد دارد. که برای مثال در گمرک و فرودگاه ها از آن برای شناسایی محتویات حمل شده توسط یک فرد، یک چمدان یا انواع ماشین صورت می­گیرد تا از وارد کردن یا خارج کردن چیز های ممنوعه یا خطرناک مثل اسلحه، مواد منفجره، کالای قاچاق، مواد مخدر و­ غیره جلوگیری شود.